Μια πολύ ευχάριστη θεραπευτική διαδικασία, γεμάτη παιχνίδι, ήχους, χρώματα που θα βοηθήσουν το παιδί σας να βελτιώσει πολλές πτυχές της καθημερινότητας του.

Πολλές φορές παρατηρείτε στα παιδιά σας συμπεριφορές που δεν θεωρείτε τόσο αξιοσημείωτες ή «προβληματικές». Δυστυχώς δεν αισθάνεται το ίδιο και το παιδί σας.

Πολλές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα παιδιά στην καθημερινότητά τους, επηρεάζουν την εικόνα του εαυτού τους, το παιχνίδι τους, την κοινωνική τους συμμετοχή και την αυτοπεποίθησή τους. Η εικόνα ενός παιδιού με δυσκολίες αισθητηριακής επεξεργασίας διαφέρει ανάλογα με το αναπτυξιακό του στάδιο.

Κάποιες από τις συμπεριφορές που μπορεί να παρατηρήσετε είναι οι εξής

Σε βρέφη και νήπια:

• Δυσκολίες με το φαγητό
• Αρνούνται να πάνε σε οποιονδήποτε, παρά μόνο σε εκείνον που βλέπουν συνέχεια (συνήθως η μαμά)
• Έχουν προβλήματα ύπνου ή υπνηλίας
• Είναι εξαιρετικά ευερέθιστα όταν είναι ντυμένα/ Αισθάνονται άβολα με τα ρούχα
• Σπάνια παίζουν με τα παιχνίδια, ειδικά εκείνα που απαιτούν δεξιότητες
• Έχουν δυσκολία να μετατοπίσουν το κέντρο βάρους από ένα αντικείμενο ή δραστηριότητα σε άλλο
• Δεν παρατηρούν τον πόνο
• Αντιστέκονται στις αγκαλιές
• Δεν μπορούν να αντισταθούν στο πιπίλισμα μιας πιπίλας ή κοιτάζουν επίμονα τα παιχνίδια
• Έχουν κακή ισορροπία, πέφτουν πάνω σε πράγματα κλπ.
• Μιλάνε λίγο ή καθόλου
• Εύκολα ξαφνιάζονται
• Είναι εξαιρετικά ζωηρά, κινούν συνεχώς το σώμα τους ή τρέχουν ασταμάτητα
• Καθυστερούν να μπουσουλήσουν και να κάνουν τα πρώτα τους βήματα

Στα παιδιά προσχολικής ηλικίας:

• Δυσκολία στην εκπαίδευση της τουαλέτας
• Υπερβολική ευαισθησία στο ερέθισμα ή υπερβολική αντίδραση στην υφή, τον θόρυβο και τις μυρωδιές
• Δεν αναγνωρίζουν το άγγιγμα εκτός κι αν γίνεται με εξαιρετική δύναμη
• Έχουν μαθησιακές δυσκολίες
• Είναι αδέξια
• Βρίσκονται σε συνεχή κίνηση
• Παίρνουν τον χώρο των άλλων και θέλουν να ακουμπήσουν τα πάντα γύρω τους
• Δυσκολεύονται να κάνουν φίλους (υπερβολική επιθετικότητα ή παθητικότητα)
• Έχουν ξαφνικές αλλαγές στη διάθεσή τους και ξεσπάσματα που είναι απροσδόκητα
• Φαίνονται αδύναμα
• Είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς την ομιλία τους
• Δεν φαίνεται να κατανοούν τις προφορικές οδηγίες

Παιδιά σχολικής ηλικίας:

• Υπερβολική ευαισθησία στο ερέθισμα ή αντίδραση στην υφή, τον θόρυβο και τις μυρωδιές
• Αποσπάται εύκολα η προσοχή τους στην τάξη και είναι πολύ νευρικά
• Ενθουσιάζονται εύκολα στην παιδική χαρά, στο διάλειμμα και στην τάξη
• Αργούν να κάνουν τα μαθήματά τους για το σχολείο
• Αποφεύγουν τις υποχρεώσεις τους όπως π.χ το διάβασμα
• Είναι αδέξια, σκοντάφτουν συχνά κ.α.
• Δυσκολεύονται να μάθουν νέες δραστηριότητες
• Βρίσκονται σε συνεχή κίνηση
• Προτιμούν τις καθιστικές δραστηριότητες
• Δυσκολεύονται να κάνουν νέους φίλους
• «Κολλάνε» με δραστηριότητες και προτιμούν να κάνουν τα ίδια και τα ίδια
• Δυσκολεύονται στην ανάγνωση
• Δυσκολεύονται στη ομιλία/δεν έχουν ευχέρεια λόγου και είναι κάπως διστακτικά

Την δεκαετία του 1950 – 60 η εργοθεραπεύτρια A. JeanAyres, PHD συνειδητοποίησε ότι οι περιορισμοί στην λειτουργικότητα πολλών παιδιών σε κινητικό, αντιληπτικό και συναισθηματικό επίπεδο που προέκυπταν κατά την ανάπτυξή τους, οφείλονταν περισσότερο σε αισθητηριακούς – αντιληπτικούς παράγοντες παρά σε κάποια άλλη αιτία. Για το λόγο αυτό υποστήριξε ότι η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο ο εγκέφαλος επεξεργάζεται τις αισθήσεις, θα δώσει τις βάσεις για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση πολλών δυσλειτουργιών. Η θεωρία της Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης (Sensory Integration) εστιάζει στην ικανότητα του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (Κ.Ν.Σ.) να οργανώνει και να ερμηνεύει τα αισθητηριακά ερεθίσματα (από το σώμα και το περιβάλλον), ώστε να μπορεί το άτομο να αλληλεπιδράσει λειτουργικότερα και αποδοτικότερα μέσα σε αυτό.

Η μέθοδος αυτή λαμβάνει υπόψιν της τα αισθητηριακά συστήματα του ανθρώπου τα οποία είναι το γευστικό, το ακουστικό, το οσφρητικό, το απτικό, το αιθουσαίο και το ιδιοδεκτικό σύστημα. Όλα τα συστήματα λειτουργούν συνεχώς και συνεργάζονται ώστε το παιδί να έχει πολλές «τυπικές συμπεριφορές» και επομένως να είναι και λειτουργικό.

Η θεωρία της Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης μελετά κυρίως τη λειτουργία τριών σωματοκεντρικών και αρχέγονων συστημάτων: το απτικό, το ιδιοδεκτικό και το αιθουσαίο.

Το απτικό σύστημα είναι ένα από τα σημαντικότερα αισθητηριακά συστήματα και αυτό γιατί το δέρμα αποτελεί το μεγαλύτερο όργανο του ανθρώπινου σώματος που λειτουργεί ως υποδοχέας ερεθισμάτων. Αναπτύσσεται και λειτουργεί ενδομήτρια και είναι υπεύθυνο στο να δέχεται ερεθίσματα αγγίγματος, πίεσης, υφής, θερμοκρασίας, πόνου ακόμα και την κίνηση των τριχών επάνω στο δέρμα. Το σύστημα αυτό μας δίνει τη δυνατότητα ν’ αντιλαμβανόμαστε στοιχεία στο περιβάλλον μόνο από την απτική πληροφορία που αυτά μπορούν να μας προσφέρουν π.χ. τη ροή του αέρα, ένα άγγιγμα, την υφή , το σχήμα και τη θέση αντικειμένων που δεν βλέπουμε, τη θέση μας στο χώρο. Έχοντας δυσκολίες επεξεργασίας απτικών ερεθισμάτων θα μας ήταν δύσκολο να καταλάβουμε πότε και τι μας αγγίζει, αν χειριζόμαστε ένα εργαλείο ή παιχνίδι αποδοτικά, αν είμαστε ή όχι λερωμένοι όταν τρώμε, να πιάσουμε τα μαλλιά μας κοτσίδα, κ.α.

Το ιδιοδεκτικό σύστημα είναι το σύστημα μέσα από το οποίο ο εγκέφαλος δέχεται και επεξεργάζεται ερεθίσματα για τη θέση και την κίνηση των μυών και των αρθρώσεων στο χώρο. Αποτελεί εξίσου σημαντικό σύστημα καθώς η ιδιοδεκτικότητα μας βοηθά να οργανώσουμε την κίνησή μας και να αντιληφθούμε κάποια από τα κύρια χαρακτηριστικά της όπως την ταχύτητα, την κατεύθυνση, το εύρος, τη δύναμη και το ρυθμό της. Έχοντας μειωμένη ικανότητα αντίληψης και επεξεργασίας ιδιοδεκτικών ερεθισμάτων θα ήμασταν πιο αδέξιοι, κινητικά «μονοκόμματοι», χωρίς ρυθμικότητα και συνέχεια στην κίνησή μας και με μειωμένη ικανότητα υποσυνείδητης αντίληψης της θέσης και της κίνησής μας στο χώρο. Μια τέτοια κατάσταση θα μας δυσκόλευε σημαντικά να κουμπώσουμε τα κουμπιά στα ρούχα μας, να δέσουμε τα μαλλιά μας, να μπούμε και να βγούμε από ένα αυτοκίνητο, να παίξουμε κρυφτό, να γράψουμε και γενικά να εμπλακούμε σε αυθόρμητες δραστηριότητες της καθημερινής μας ζωής.

Το αιθουσαίο σύστημα βρίσκεται στο εσωτερικό αυτί σ’ ένα πολύπλοκο σχηματισμό που ονομάζεται λαβύρινθος. Το σύστημα αυτό μας δίνει πληροφορίες για τη θέση και την κίνηση του κεφαλιού μας σε σχέση με την βαρύτητα. Η επεξεργασία των αιθουσαίων ερεθισμάτων μας βοηθά να διατηρήσουμε το μυϊκό μας τόνο, την ισορροπία, ρυθμίζει τις κινήσεις των ματιών σε σχέση με τη θέση και την κίνηση του κεφαλιού, συμβάλλει στον συντονισμό των κινήσεων των μελών του σώματός μας, δίνει πληροφορίες για τη θέση και την κίνηση των μερών του σώματος σε σχέση με τη θέση του κεφαλιού (αν κινούμαστε ή όχι, πόσο γρήγορα κινούμαστε και σε ποιά κατεύθυνση). Χωρίς επαρκή επεξεργασία των αιθουσαίων ερεθισμάτων θα μας ήταν ιδιαίτερα δύσκολο ν’ ανεβούμε και να κατεβούμε μια σκάλα, να κάνουμε ποδήλατο, ν’ ασχοληθούμε με κάποιο άθλημα ή παιχνίδι π.χ. ποδόσφαιρο, σκοινάκι.

Με απλά λόγια, κάθε αισθητηριακό σύστημα καταγράφει ερεθίσματα από το εξωτερικό περιβάλλον ή και από το σώμα του παιδιού. Τυπικά τα ερεθίσματα πηγαίνουν σε κεντρικά σημεία του εγκεφάλου όπου οργανώνονται, ρυθμίζονται, ταξινομούνται και έπειτα από κεντρικά σημεία του εγκεφάλου πηγαίνουν σε ανώτερες εγκεφαλικές δομές όπως στο φλοιό ώστε να δώσει ο εγκέφαλος το μήνυμα να εκτελέσει το παιδί μια πράξη ή να εκδηλώσει μια προσαρμοστική συμπεριφορά.

Πολύ συχνά, η τυπική αυτή διαδρομή που πρέπει να έχει ένα ερέθισμα, διαταράσσεται. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να επηρεάζεται η συμπεριφορά και οι πράξεις ή κινήσεις που έχει να εκτελέσει το παιδί καθώς και η ψυχολογία του γονέα αλλά και του παιδιού.

Στο κέντρο «λογος» υπάρχει ένας ειδικά διαμορφωμένος χώρος και εξοπλισμός έτοιμος να υποδεχτεί τα παιδιά που το έχουν ανάγκη. Οι εξειδικευμένοι εργοθεραπευτές μπορούν να συμβάλουν καθοριστικά στην αντιμετώπιση αισθητηριακών διαταραχών που ταλαιπωρούν εσάς και κυρίως το παιδί σας, σε άμεση συνεργασία με τους παιδοψυχίατρους και τους άλλους ειδικούς.