Η εργοθεραπεία είναι μια σύγχρονη επιστήμη υγείας η οποία έχει τις ρίζες της στην αρχαιότητα και εξελίχθηκε ως επίσημο επάγγελμα υγείας τον εικοστό αιώνα στη Μεγάλη Βρετανία και στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.
Το έργο αποτελεί τον πυρήνα της καθημερινότητας και ορίζεται ως μια ομάδα καθημερινών δραστηριοτήτων διαφορετικού σκοπού και περιεχομένου, όπου πραγματοποιείται σε διαφορά πλαίσια όπως μέσα στην οικογένεια, στο σχολείο, στην κοινότητα.
Ο σκοπός της εργοθεραπείας είναι να βοηθήσει άτομα οποιασδήποτε ηλικίας να συμμετέχουν σε δραστηριότητες που είτε είναι απαραίτητες για την επιβίωσή τους (σίτιση, ένδυση κ.α), είτε τους προσφέρουν ευχαρίστηση (χόμπι, αθλήματα, ελεύθερος χρόνος, παιχνίδι), είτε αναμένεται από την κοινωνία να πραγματοποιήσουν (φοίτηση στο σχολείο, συμμετοχή σε κοινά κ.α).
Σύμφωνα με τον Αμερικανικό σύλλογο εργοθεραπείας οι ομάδες έργων τις οποίες αναμένεται να εκτελέσουν οι άνθρωποι στην καθημερινότητά τους χωρίζονται σε οκτώ κατηγορίες.
- Βασικές Δραστηριότητες Καθημερινής Ζωής (ένδυση, σίτιση, ατομική υγιεινή κ.α)
- Σύνθετες δραστηριότητες καθημερινής ζωής (διαχείριση χρημάτων, φροντίδα του σπιτιού, προετοιμασία γεύματος, καθαριότητα κ.α)
- Εκπαίδευση
- Ξεκούραση και ύπνος
- Παιχνίδι
- Κοινωνική συμμετοχή
- Εργασία
- Ελεύθερος χρόνος
Οποιαδήποτε εκ γενετής ή επίκτητη παθολογία, ή ακόμα και κάποια ιδιομορφία ή δυσλειτουργία στο περιβάλλον (φυσικό, κοινωνικό, πολιτισμικό, προσωπικό, προσωρινό), μπορεί να επηρεάσει την συμμετοχή, την εκτέλεση και την ευχαρίστηση που λαμβάνει ένα άτομο από την εκτέλεση μιας σημαντικής για αυτό ομάδας έργων. Το αποτέλεσμα είναι το άτομο οποιασδήποτε ηλικίας να μην απολαμβάνει την καθημερινότητά του όπως θα ήθελε.
Η παιδιατρική εργοθεραπεία αποτελεί έναν επιμέρους τομέα της επιστήμης που παρέχει υπηρεσίες εργοθεραπείας σε παιδιά. Ο σκοπός της παιδιατρικής εργοθεραπείας είναι η ανάπτυξη, η βελτίωση και η αποκατάσταση της συμμετοχής των παιδιών σε καθημερινά έργα όταν αυτή έχει διαταραχθεί από οποιαδήποτε αιτιολογία και σε οποιοδήποτε ηλικιακό στάδιο. Οι εργοθεραπευτές στην πρακτική τους στηρίζονται σε πολλές και διαφορετικές θεωρίες και χρησιμοποιούν μια μεγάλη γκάμα θεραπευτικών προσεγγίσεων και τεχνικών, ανάλογα με τη διαγνωστική κατηγορία των παιδιών που εργάζονται και τους στόχους του εργοθεραπευτικού προγράμματος.
Κάθε παιδί πρέπει να είναι όσο το δυνατόν ανεξάρτητο σε καθημερινές δραστηριότητες όπως το ντύσιμο ή τη σίτιση. Να μπορεί να εισπράττει ικανοποίηση από τις επιδόσεις στο σχολικό περιβάλλον. Να μπορεί να παίζει κάθε παιχνίδι ή να συμμετέχει σε αθλήματα, ώστε να νιώθει αυτοπεποίθηση και χαρά.
Κατά τη θεραπευτική παρέμβαση, ο εργοθεραπευτής παρεμβαίνει κυρίως στα παρακάτω:
- Αδρή κινητικότητα-συντονισμός, ενδεικτικά επιδεξιότητα άνω και κάτω άκρων, ισορροπία, οργάνωση κίνησης, συγχρονισμός των δύο πλευρών του σώματος
- Λεπτή κινητικότητα-συντονισμός, ενδεικτικά λειτουργικότητα άκρας χείρας, γραφοκινητική λειτουργία, δομημένη χρήση εργαλείων όπως ψαλίδι, τηλεχειριστήριο
- Οπτικοκινητικός συντονισμός, λ.χ. συγχρονισμός ματιού-χεριού όπως κατά τη ρίψη μπάλας, αντιγραφή από τον πίνακα, ακολουθία σειράς στην ανάγνωση, γραφοκινητική ακρίβεια
- Γνωστικές δεξιότητες, όπως προσοχή, μνήμη, μίμηση, διαχείριση εννοιών, κρίση, ικανότητα συσχετισμών και ομαδοποιήσεων, χωροχρονικός προσανατολισμός, σειρά-διαδοχή-συνέχεια, γενίκευση και ολοκλήρωση της μάθησης
- Δραστηριότητες καθημερινής ζωής, μεταξύ αυτών ένδυση-απόδυση, σίτιση, προσωπική υγιεινή, οργάνωση προσωπικών αντικειμένων, διαχείριση χρόνου, οργάνωση χώρου και παιχνιδιού, εκτέλεση εντολών
- Κοινωνικές δεξιότητες, λ.χ. δυνατότητες συνεργασίας, σχέσεων και επικοινωνίας, εμπλοκή και ένταξη σε ομάδα, όρια και κανόνες, χρήση υπηρεσιών, δεξιότητες έναρξης και ολοκλήρωσης συζήτησης
- Αισθητηριακή ολοκλήρωση, που περιλαμβάνει αισθητηριακή καταγραφή, επεξεργασία, ανταπόκριση και προσαρμογή στο αισθητηριακό ερέθισμα όρασης, ακοής, γεύσης, όσφρησης, αφής ή άλλο.
Στο κέντρο «λογος», οι εξειδικευμένοι εργοθεραπευτές έρχονται καθημερινά σε επαφή τόσο με παιδιά, όσο με γονείς και εκπαιδευτικούς, με σκοπό να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των παιδιών που βρίσκονται σε ανάγκη.
Σε χώρους ειδικά διαμορφωμένους και σύγχρονα εξοπλισμένους (πολυαισθητηριακός χώρος, φορητό snoezelen κτλ), οι εξειδικευμένοι εργοθεραπευτές έχουν άμεση συνεργασία με τους παιδοψυχίατρους, λογοθεραπευτές, ψυχολόγους και ειδικούς παιδαγωγούς.