Τι εννοούμε με το όρο Διαταραχή Διαγωγής;
Η διάγνωση «διαταραχές διαγωγής» αναφέρεται κυρίως σε μια συμπτωματολογία που εκφράζεται μέσω της συμπεριφοράς του παιδιού ή του εφήβου: συμπεριφορά ενοχλητική, καταστροφική, επικίνδυνη ή παραβατική, που χαρακτηρίζεται πολλές φορές από έλλειψη ενδιαφέροντος σχετικά με τις επιπτώσεις της στους άλλους, καθώς και μια μειωμένη ικανότητα μάθησης μέσω της εμπειρίας. Σύμφωνα με τη Διεθνή Ταξινόμηση Ψυχικών Διαταραχών και Διαταραχών της Συμπεριφοράς (ICD-10), τα βασικά χαρακτηριστικά των διαταραχών της διαγωγής είναι η επαναλαμβανόμενη και επίμονη δυσκοινωνική, επιθετική ή προκλητική διαγωγή, η οποία, στις πλέον ακραίες μορφές της, συνεπάγεται πιο βίαιες από τις αναμενόμενες για την ηλικία του παιδιού παρεκτροπές. Πρόκειται, συνεπώς, για διαταραχή βαρύτερη από τη συνηθισμένη συμπεριφορά των παιδιών ή από την επαναστατικότητα των εφήβων.
Το παιδί το οποίο θα θεωρηθεί ότι παρουσιάζει διαταραχές διαγωγής διαφέρει από τα «άτακτα» ή «δύσκολα» παιδιά ως προς το βαθμό, την ένταση, την έκταση και τη σοβαρότητα των αντιθετικών ή διαταρακτικών συμπεριφορών του, έτσι ώστε μπορούμε να τις χαρακτηρίσουμε, κάποιες φορές, ως «αντικοινωνικές». Παρ’ όλα αυτά, η διαχωριστική γραμμή μεταξύ φυσιολογικών και διαταραγμένων συμπεριφορών δεν είναι πάντα ευκρινής.
Αιτιολογικοί παράγοντες
- Οικογενειακοί παράγοντες
- Κοινωνικοί παράγοντες
- Ηλικία
- Φύλο
- Ατομικοί παράγοντες
- Σχολικοί παράγοντες
Κλινική Εικόνα
Η κλινική εικόνα μπορεί να οριστεί με βάση τις συμπεριφορές (απόκλιση, ένταση, επανάληψη), την ηλικία εμφάνισής τους, τη μοναχικότητά τους ή τη σύνδεσή τους με τις αξίες μιας ομάδας συνομηλίκων, την εμφάνιση ‘η όχι των αισθημάτων ενοχής, την ποιότητα της σχέσης με τους ενήλικες ή τους συνομηλίκους, το ρόλο και τις ταχύτητες του περιβάλλοντος. Οι βασικές διαταραχές της συμπεριφοράς (έκφραση μέσω της συμπεριφοράς) είναι οι εξής:
- Επιθετικές Συμπεριφορές
- Ακραία Αντίδραση σε καταστάσεις ματαίωσης-απογοήτευσης
- Συμμετοχή σε βίαιες ομαδικές πράξεις
- Κλοπές
- Ψέματα
- Φυγές
Θεραπεία
Η κατανόηση της ιστορίας του παιδιού στο πλαίσιο της οικογενειακής ιστορίας και της οικογενειακής δυναμικής αποτελεί σημαντικό οδηγό για τους θεραπευτικούς χειρισμούς. Η ψυχολογική βοήθεια και η ψυχοθεραπευτική προσπάθεια, σε συνδυασμό με καλά συντονισμένες ψυχοκοινωνικές δράσεις, μπορούν να αποδώσουν ικανοποιητικά αποτελέσματα, ειδικά όταν βρίσκουν συμμάχους τη θέληση του παιδιού και της οικογένειάς του και μπορούν να στηριχθούν στη συνεργασία άλλων σημαντικών για το παιδί ενηλίκων από το οικογενειακό ή κοινωνικό περιβάλλον.