Τι είναι και σε ποιον απευθύνεται η Γνωστική-Συμπεριφορική Θεραπεία;
Η Γνωστική-Συμπεριφορική Θεραπεία είναι μία ψυχοθεραπευτική προσέγγιση που χρησιμοποιείται ευρέως για ένα πλήθος προβλημάτων ψυχικής υγείας που αντιμετωπίζει το παιδί, ο έφηβος και ο ενήλικας. Βασική της αρχή είναι ότι ο τρόπος που οι άνθρωποι σκέφτονται συνδέεται με τα συναισθήματα που βιώνουν και τη συμπεριφορά που εκδηλώνουν.
Τι προσφέρει στο παιδί και στον έφηβο;
Ειδικότερα για την παιδική και εφηβική ηλικία, η Γνωστική-Συμπεριφορική Θεραπεία είναι αποτελεσματική για την αντιμετώπιση όλου του φάσματος των ψυχικών διαταραχών, κυρίως των εξής:
- Αγχώδεις διαταραχές, όπως κρίσεις πανικού, αγοραφοβία, ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή και μετατραυματική διαταραχή άγχους
- Φοβίες, όπως η κοινωνική φοβία
- Κατάθλιψη
- Διαταραχές πρόσληψης τροφής
- Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής με ή χωρίς υπερκινητικότητα
- Διαταραχές αυτιστικού φάσματος.
Πώς αναπτύσσονται αυτές οι διαταραχές;
Σύμφωνα με τη γνωστική-συμπεριφορική προσέγγιση, οι προκατειλημμένες πεποιθήσεις και οι δυσλειτουργικοί τρόποι σκέψης ενοχοποιούνται για πολλά προβλήματα ψυχικής υγείας του παιδιού και του εφήβου. Οι δυσλειτουργικές πεποιθήσεις δημιουργούν δυσάρεστα συναισθήματα τα οποία το παιδί ή ο έφηβος προσπαθεί να μειώσει και να ξεπεράσει με συμπεριφορές που κάθε άλλο παρά βοηθητικές είναι (π.χ. αποφυγή, κοινωνική απόσυρση, αυτοτραυματισμοί ή καταναγκασμοί).
Ποια είναι η θεραπευτική διαδικασία;
Στη θεραπευτική διαδικασία αρχικά ο θεραπευτής βοηθά το παιδί αλλά και τους γονείς του να διερευνήσουν και να αναγνωρίσουν τη σύνδεση που υπάρχει ανάμεσα στον τρόπο που σκέφτονται, αισθάνονται και ακολούθως συμπεριφέρονται. Ο κύριος θεραπευτικός στόχος είναι η τροποποίηση των δυσλειτουργικών σκέψεων που μπορεί να προκαλέσουν αλλαγές στο συναίσθημα. Μέσω της γνωστικής-συμπεριφορικής θεραπείας, το παιδί και ο έφηβος αναπτύσσει πιο λειτουργικούς και βοηθητικούς τρόπους σκέψης. Ακόμη, μαθαίνει να διαχειρίζεται τα δυσάρεστα συναισθήματά του και να υιοθετεί εναλλακτικούς, πιο αποτελεσματικούς τρόπους διαχείρισης δύσκολων καταστάσεων. Είναι μια προσέγγιση με πρακτικό χαρακτήρα που στοχεύει στην ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων μέσω της εκμάθησης εναλλακτικών τρόπων σκέψης και συμπεριφοράς, αλλά και επίλυσης προβλημάτων.
Ποιος είναι ο ρόλος μου ως γονέα στη θεραπεία;
Η εμπλοκή των γονέων είναι σημαντική για τη θεραπευτική πορεία και καθορίζεται από την ηλικία του παιδιού, αλλά και από το ίδιο το πρόβλημα. Αρχικά πραγματοποιούνται ορισμένες συναντήσεις με τους γονείς μόνο ή με το παιδί και τους γονείς, για να αξιολογηθεί η ένταση και συχνότητα των δυσκολιών. Εξίσου σημαντική για την πρόοδο της θεραπείας είναι η διερεύνηση των αντιλήψεων των ίδιων των γονέων και των πεποιθήσεων που σχετίζονται με το παιδί. Κατά διαστήματα ο θεραπευτής επαναξιολογεί τις δυσκολίες και ενημερώνει τους γονείς.
Πόσο διαρκεί η γνωστική-συμπεριφορική θεραπεία;
Η διάρκεια της θεραπείας εξαρτάται από το ίδιο το παιδί ή τον έφηβο, το είδος του προβλήματος και τους θεραπευτικούς στόχους. Τέλος, η συμμετοχή και ενεργητική υποστήριξη των γονέων επηρεάζει καθοριστικά την ομαλή πορεία και έκβαση της θεραπείας.